Marka, patent ve
endüstriyel tasarım tescillerinde mülkilik esası geçerli olduğu için Türkiye’de
korunan bir hakkın aynı şekilde yurtdışında da korunduğu söylenemez. Zira haklar
ancak tescil edildikleri ülkelerde, o ülke kanunları çerçevesinde korunmaktadır.
Türkiye’de tescilli bir marka, patent ya da tasarımın yurtdışında da
aynı şekilde korunması mümkündür. Korumanın başlaması için tescil ön şarttır. Bu
yüzden Türkiye dışında faaliyeti bulunan veya faaliyete başlamayı düşünen şirket
veya şahıslar, marka, patent ve endüstriyel tasarımlarını yurtdışında tescil
ettirmelidirler.
Marka tescilinde Madrid Protokolü ve Avrupa Birliği Markası (CTM) prosedürleri,
Endüstriyel tasarım tescilinde La Hay ve Avrupa Birliği Tasarımı, Patent
tescilinde Avrupa Patenti ve Patent İşbirliği Anlaşması (PCT) çerçevesinde
yapılan müracaatlar hem maliyetlerin düşürmekte hem de tek bir müracaat ile
birden fazla ülkede hak tescili sağlanabilmektedir.
Madrid Protokolü’ne Türkiye 1999 yılında taraf olmuştur. Bir ülkenin Madrid
Protokolüne üye olması o ülkenin dışa açılmasında önemli göstergelerden biridir.
AB ülkelerinin tamamının aynı zamanda Madrid Protokolüne üye olduğu, Avrupa’da
protokole üye ülkenin neredeyse bulunmadığı düşünülürse protokolün ne derece
önemli bir entegrasyon sağladığı anlaşılacaktır.
CTM yani Avrupa Birliği Markası henüz Türkiye’den direkt başvuruya kapalı olsa da
vekil aracılığı ile başvuru yapılabilmektedir. Türkiye’nin AB üyesi olması ile
artık Avrupa Birliği markaları konusunda farklı bir düzenleme yapılmasına gerek
kalmayacaktır. Endüstriyel tasarımlar bakımından La Haye protokolü ve Topluluk
Tasarımı Markadaki Madrid Protokolü ile Topluluk Markasına Karşılık gelmektedir.Patentte ise PCT ve Avrupa Patenti başvuruları benzer başvuru yollarıdır. Tüm bu
başvuru yollarında ortak nokta hem WIPO (Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı) hem de
Avrupa Birliği bünyesindeki kurumlar (EPO, OHIM) tarafından çifte tescil yolu
öngörülmüş olmasıdır.
1-ULUSLAR ARASI MARKA TESCİLİ:
• Madrid Sistemi:
Markaların Uluslararası Tesciline İlişkin Madrid Sistemi, tek bir başvuru ile
sisteme taraf toplam 79 ülke ve Avrupa Topluluklarında başvuru yapma imkanı
sağlayan bir sistemdir. Sistem Madrid Anlaşması ve Madrid Protokolünden
oluşmaktadır. Türkiye sadece Madrid Protokolüne taraf olduğu için Türk Patent
Enstitüsü aracılığıyla yapılan uluslar arası marka tescil başvurularında
Protokole taraf olan ülkeler için tescil talebinde bulunulabilir. Madrid
Sistemine taraf ülkelerin güncel listesi için
http://www.wipo.int/madrid/en/ adresini ziyaret edebilirsiniz.
Madrid Protokolü çerçevesinde elde edilen bir uluslararası tescil sadece başvuru
sırasında belirlenen ve yapılan inceleme sonucu marka tescili kabul edilen
ülkelerde koruma sağlar.
TPE aracılığıyla Madrid Protokolü çerçevesinde uluslar arası marka başvurusunda
bulunmak için Türkiye'de tescilli ya da başvuru halinde bir markanızın bulunması
zorunludur. TPE'de kayıtlı başvuru halinde ya da tescilli markası bulunmayanlar
yeni bir marka ulusal başvurusu yaparak bu başvuruyla aynı anda uluslar arası
marka başvurusunda bulunabilirler.
Madrid Protokolü çerçevesinde uluslararası marka başvurusunun, marka sahibi,
marka örneği, mal ve hizmetler açısından esas başvuru/tescille uyumlu olması
zorunludur. Uluslar arası başvuruda tescili talep edilen mal ve hizmetler esas
markanın mal ve hizmet listesinden daha dar kapsamlı olabilir ancak daha geniş
kapsamlı olamaz.
Madrid Protokolü çerçevesinde yapılan uluslar arası başvuruların koruma süresi,
başvurunun WIPO'ya 2 ay içerisinde gönderilmesi halinde, başvurunun ulusal ofis
(TPE) tarafından alındığı tarihten itibaren başlar. Başvuru ulusal ofis
tarafından alındığı tarihten itibaren iki aydan daha sonra gönderilirse koruma
süresi başvurunun WIPO tarafından alındığı tarihte başlar. Ulusal ofis
tarafından iki ay içerisinde gönderilebilmesi için başvurunun usulüne uygun ve
eksiksiz yapılmış olması gerekmektedir.
Uluslararası bir marka başvurusunun, WIPO tarafından belirlenen ülkelere
bildirim tarihinden itibaren, ülkelerin tercihine göre en çok 12 veya 18 aylık
süreler içerisinde sonuçlandırılması gerekmektedir.
Uluslar arası başvurulara ilişkin olarak belirlenen ülkeler tarafından herhangi
bir tescil belgesi verilmemektedir. Belirlenen 12 veya 18 aylık süreler
içerisinde ret kararı bildirilmeyen başvurular bu ülkelerde tescil edilmiş kabul
edilir. Ret kararlarının bildirilmesi zorunludur ancak olumlu kararların
bildirilmesi zorunlu değildir. Bununla birlikte bazı ülkeler olumlu (yayın,
tescil vb.) kararlarını da bildirmektedir.
• Avrupa Birliği Markası (CTM)
Avrupa Birliği ülkelerinde geçerli olan bir marka tescil sistemidir. Türkiye
dahil AB üyesi olmayan ülkeler de CTM müracaatında bulunabilirler. Aşağıdaki
ülkeler CTM kapsamındadır. Ancak CTM sisteminin dezavantajları mevcuttur.
Her şeyden önce AB markası yapabilmek için AB ülkelerinde faaliyet gösteren bir
vekille çalışma zorunluluğu vardır.
Bunun yanı sıra Birlik üyesi ülkelerden herhangi birinde markanın tescili ile
ilgili bir problem çıkarsa marka hiçbir ülkede tescil edilemeyecektir. Bunun
yanı sıra AB markalarının iptal prosedürü diğer markaların iptalinden biraz daha
zorlaştırılmıştır.
Aşağıdaki ülkelerden herhangi birinde yerleşik bir vekil aracılığıyla CTM
müracaatı yapılabilmektedir. Yıldız PATENT en uygun maliyet ile AB markası ile
ilgili vekil bulma işlemlerinde ve vekil ile yapılacak koordinasyonda vekillik
hizmeti vermektedir.
AB üyesi ülkeler;
Almanya, Fransa, Belçika, Hollanda, Lüksemburg, Avusturya, İtalya, İspanya,
Portekiz, İngiltere, İrlanda, İsveç, Danimarka, Finlandiya, Yunanistan,
Litvanya, Letonya, Estonya, Polonya, Macaristan, Çek Cumhuriyeti, Slovakya,
Slovenya, Malta, Kıbrıs Rum Kesimi., Romanya, Bulgaristan
• ÜLKE BAZINDA DİREKT MARKA MÜRACAATI
Çoklu başvuru yapılamayacak ülkelerde bu yol tercih edilir. Ayrıca marka tescili
yapılmak istenen ülke Madrid Protokolüne veya başka herhangi bir uluslar arası
anlaşmaya üye değilse izlenmesi gereken yol her ülkede ayrı vekil tayini yapıp
müracaat yapmak olacaktır.
2-ULUSLAR ARASI ENDÜSTRİYEL TASARIM TESCİLİ:
Türkiye’de faaliyet gösteren bir şahıs veya şirket yurtdışında da endüstriyel
tasarım tescili yaptırabilir. Tasarım müracaatında bir ülke seçilip o ülkede
faaliyet gösteren bir vekil vasıtasıyla tescil yaptırılabilir. Yerellik prensibi
gereği Türkiye’de tescilli tasarım sadece Türkiye’de korunur.
• Uluslararası tasarım Tescilinde Avrupa Topluluk tasarımı (Community
Design)
Üye ülkelerin tamamı açısından geçerli bir sistemdir ve tescilli veya tescilsiz
olarak endüstriyel tasarım koruması sağlanmaktadır. Tescilli Topluluk tasarımı 5
yılda bir yenilenerek 25 yıl boyunca korunabilir.
Topluluk tasarımı direkt olarak OHIM / OHMI ofisine veya birlik üyesi ülkelerden
her hangi birinin ofisine direkt olarak yapılmalıdır.
• Lahey Anlaşması
Tasarım tescili için uluslararası başvuru işlemleri Dünya Fikri Mülkiyet
Teşkilatı (WIPO) bünyesinde imzalanan Endüstriyel Tasarımların Uluslararası
Tesciline İlişkin Lahey Anlaşması’yla yürütülmektedir. Türkiye’nin bu Anlaşmaya
katılımının uygun bulunduğuna dair 5117 Sayılı Kanun 14 Nisan 2004 tarih ve
25433 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Sistemin iki temel amacı vardır.
• tek bir başvuruyla, seçilen ülkelerde tescil yoluyla koruma sağlamak
• tek bir başvuruyla, aynı etkiye sahip bir tescil sistemi kullanarak işlemleri
daha kolay hale getirmek.
Böylelikle tescille ilgili bütün işlemler tek bir merkezden yürütülebilecek ve
bütün kayıtlar tek bir merkezde tutulacaktır.
Lahey Sistemi Uluslararası Büro (WIPO) nezdinde yapılacak tek bir başvuru ile
birden fazla ülkede endüstriyel tasarım koruması elde etme imkanı veren
uluslararası tescil sistemidir. Burada, tasarım için koruma talep edilen
ülkeleri (Ülkemiz 1999 Cenevre Metni’ne taraf olduğu için yapılacak başvurularda
bu Metne taraf olan ülkeler içinden) başvuru sahibi belirleyecektir. Buna göre;
Türkiye’den başvuru yapma hakkına sahip kişilerin seçebileceği ülkeler;
| (TR) Turkey (Türkiye) |
(ES) Spain (İspanya) |
(HR) Croatia (Hırvatistan) |
| (KG) Kyrgystan (Kırgızistan) |
(NA) Namibia (Namibya) |
(SI) Slovenia (Slovenya) |
| (EE) Estonia (Estonya) |
(GE) Georgia (Gürcistan) |
(IS) Iceland (İzlanda) |
| (LI) Liechtenstein (Lihtenştayn) |
(RO) Romania (Romanya) |
(UA) Ukraine (Ukrayna) |
| (EG) Egypt (Mısır) |
(CH) Switzerland (İsviçre) |
(HU) Hungary(Macaristan) |
| (MD) Republic of Moldova (M. Cumhuriyeti) |
(SG) Singapore(Singapur) |
|
Başvuru doğrudan Uluslararası Büro’ya yapılabileceği gibi, Türk Patent Enstitüsü
aracılığı ile de yapılabilir. Lahey Sistemi çerçevesinde uluslararası başvuru
yapabilmek için ulusal başvuru veya tescil şartı yoktur.
Sistemin işleyiş aşamalarını şöyle sıralayabiliriz;
• Başvuru (Uluslararası Büroya veya Ulusal Ofis aracılığıyla)
• Başvurunun incelenmesi (Uluslararası Büro tarafından)
• Uluslararası Sicil’e kayıt edilmesi
• Bültende yayımlanma
Uluslararası tescil başvurusu yapmaya hak kazanabilmek için başvuru sahibinin
aşağıda belirtilen şartlardan en az birini haiz olması gereklidir.
• Anlaşmaya taraf ülkelerden birinin vatandaşı olmak, ya da
• Anlaşmaya taraf ülkelerden birinde ikameti olmak, ya da
• Anlaşmaya taraf ülkelerden birinde ticari veya sınai faaliyette bulunan gerçek
ve etkili bir müessesesi olmak
Ancak bunlara ek olarak sadece 1999 Cenevre Metni için geçeli olmak üzere
uluslararası başvuru Anlaşma’ya taraf bir ülkede “daimi ikametgahı” olan kişiler
tarafından da yapılabilir.
Dünyadaki genel uygulamalara bakıldığında, endüstriyel tasarım koruması,
verildiği ülkenin sınırları içerisinde geçerlidir ve birden fazla ülkede koruma
elde etmek için her ülkeye ayrı ayrı başvuru yapılması gereklidir. Yani her bir
ülke için yapılacak başvuru, ayrı dil, ayrı vekil, ayrı para birimleri ile ayrı
ücretler anlamına gelmektedir. Oysa ki yapılacak uluslararası bir başvuruyla tek
bir form doldurularak bu formda koruma talep edilen ülkelerin belirlenmesiyle o
ülkelerde koruma sağlama imkanı elde edilmektedir. Bu koruma ise her ülkenin
ulusal başvurusuyla eşdeğer bir koruma olacaktır. Yani tasarımını (Lahey
Anlaşmasına taraf) beş ülkede korumak isteyen bir kişi için iki alternatif
vardır;
• Birincisi: Her bir ülkeye ayrı ayrı başvuru yapabilir. Bunun
için o ülkelerden vekil bulması, bu vekiller aracılığıyla başvuru yapması, o
ülke mevzuatına uygun evrakları hazırlaması, o ülkelerin para biriminde
ücretleri yatırması ve işlemleri takip etmesi gerekir ki bu işlemleri beş kez
tekrarlamasıyla ortaya çıkacak maliyetleri karşılaması gerekecektir.
• İkincisi: Doğrudan veya Ulusal Ofis (TPE) aracılığıyla
uluslararası başvuru yapabilir ve bu başvuruda gerekli evrakları sunarak
istediği beş ülkeyi form üzerinde işaretleyebilir.
Uluslararası başvuru aynı zamanda tescil sonrası işlemler açısından da büyük
kolaylıklar sağlayacaktır. Çünkü yenileme, adres veya unvan değişikliği gibi
işlemler için de yapılması gereken başvuru ve izlenilmesi gereken prosedür
tektir.
3-ULUSLAR ARASI PATENT TESCİLİ
Türkiyede yapılan patent veya Faydalı Model başvurusu ancak Türkiye sınırları
içinde geçerlidir. Türkiye dışındaki ülkelerde patentle ilgili faaliyette
bulunulacaksa mutlaka o patent başvurusu yapmak gerekir. Tüm dünyada geçerli
uluslararası bir patent tescili yoktur ancak yurtdışı patent başvurularında 3
farklı yol izlenebilmektedir.
• P.C.T. (PATENT İŞBİRLİĞİ ANLAŞMASI)
• E.P.C. (AVRUPA PATENT ANLAŞMASI)
• ÜLKE BAZINDA BAŞVURU
• PATENT İŞBİRLİĞİ ANTLAŞMASI (PCT)
PCT aracılığıyla yapılan uluslararası bir başvuru ile, bu Anlaşmaya üye ülkelerin
tamamında veya seçilen ülkelerde, Türkiye’ye yapılan başvurunun tarihinden
itibaren koruma elde etmek mümkündür. Bununla ilgili uluslararası başvuru
dilekçelerinin bir sureti (İngilizce, Almanca veya Fransızca) ve başvuru
aşamasında ödenmesi gereken ücretlerle ilgili bilgiler danışman firmadan temin
edilebilir.
Vekiliniz, uluslararası başvuru dilekçesi, buluş konusunu açıklayan İngilizce,
Almanca, Fransızca veya Türkçe hazırlanmış tarifname, istemler, özet ve varsa
resimler ve ilgili ücretlerin ödendiğine dair belge sunularak yapılan PCT
başvurularında, Firmamız sadece başvuruları kabul etmek ve uluslararası
başvurularla ilgili işlemleri yürütmekle görevli WIPO-Uluslararası Büro ve
seçilen araştırma kuruluşuna iletmekle yükümlüdür. Bundan sonraki tüm işlemler
başvuru sahibi ile Uluslararası Büro ve seçilen Araştırma Kuruluşu arasında
devam etmektedir.
PCT’ye üye ülkeler (1 Nisan 2002 tarihi itibariyle 115 ülke)
• A.B.D.
• Almanya
• Antigua and Barbuda
• Arnavutluk
• Avustralya
• Avusturya
• Azerbaycan
• Barbados
• Belarus
• Belçika
• Belize
• Benin
• Birleşik Arap Emirlikleri
• Bosna-Hersek
• Brezilya
• Bulgaristan
• Burkina Faso
• Cezayir
• Cote d’Ivoire
• Çad
• Çek Cumhuriyeti
• Çin
• Danimarka
• Demokratik Kore Cumhuriyeti
• Dominik
• Ekvator
• Ekvator Ginesi
• Endonezya
• Ermenistan
• Estonya
• Fas
• Filipinler
• Finlandiya
• Fransa
• Gabon
• Gambia
• Gana
• Gine
• Gine-Bissau
• Grenada
• Güney Afrika
• Gürcistan |
• Hırvatistan
• Hindistan
• Hollanda
• İngiltere
• İrlanda
• İspanya
• İsrail
• İsveç
• İsviçre
• İtalya
• İzlanda
• Japonya
• Kamerun
• Kanada
• Kazakistan
• Kenya
• Kıbrıs Rum Yönetimi Kırgızistan
• Kolombiya
• Kongo
• Kore
• Kosta Rika
• Küba
• Letonya
• Lesoto
• Liberya
• Lihteynştayn
• Litvanya
• Lüksemburg
• Macaristan
• Madagaskar
• Makedonya
• Malavi
• Mali
• Meksika
• Moğolistan
• Moldavya
• Monako
• Moritanya
• Mozambik
• Nijer
• Norveç
• Orta Afrika Cumhuriyeti |
• Özbekistan
• Polonya
• Portekiz
• Romanya
• Rusya Federasyonu
• Saint Lucia
• Senegal
• Sierra Leone
• Singapur
• Slovakya
• Slovenya
• Sri Lanka
• Sudan
• Svaziland
• Tacikistan
• Tanzanya
• Togo
• Trinidad and Tobago
• Tunus
• Türkiye
• Türkmenistan
• Uganda
• Ukrayna
• Umman
• Vietnam
• Yeni Zelanda
• Yugoslavya
• Yunanistan
• Zambiya
• Zimbabwe |
• AVRUPA PATENT SÖZLEŞMESİ (EPC)
Avrupa patent sözleşmesi(European Patent Convention-E.P.C.) 5 Ekim 1973’de
imzalanmış, 1977’de yürürlülüğe girmiştir. Türkiye EPC’ye 1 Kasım 2000’de taraf
olmuştur. EPC üzerinden yapılacak tek bir başvuru ile sözleşmeye üye ülkelerde
hem daha kısa süreli hem de düşük maliyetli bir patent korunması sağlanmaktadır.
Koruma süresi başvuru tarihinden itibaren 20 yıldır. Avrupa Patent Başvurusu ile
ilgili tüm işlemler(şekil inceleme, araştırma, yayın inceleme, tescil kararı ve
itiraz) Avrupa Patent Ofisi (EPO) tarafından yürütülmektedir. Yapılan başvuruya
patent verilmesi kararının ilanından itibaren Avrupa patentinin bir üye ülkede
geçerli olabilmesi için patent dosyasının üye ülkenin resmi dilindeki
çevirisinin, üye ülkenin belirlediği süre içinde ilgili resmi kuruma verilmesi
gerekir. Avrupa Patent Başvurusu TPE veya EPO’nun Münih merkezindeki Lahey ya da
Berlin ofisine bu ülkelerin tamamı veya bir kısmı için bir Avrupa Patenti
Başvurusu yapılabilir.
EPO’ya üye ülkeler:
Avusturya, Belçika, İsviçre, Kıbrıs Rum Kesimi, Almanya, Danimarka, İspanya,
Finlandiya, Fransa, İngiltere, Yunanistan, İrlanda, İtalya, Lihtenştayn,
Lüksemburg, Monako, Hollanda, Portekiz, İsveç, Türkiye, Bulgaristan, Çek
Cumhuriyeti, Estonya, Slovakya, Slovenya, Macaristan, Romanya, Polonya(1 Mart
2004 tarihi itibariyle) olmak üzere 28 üyesi bulunmaktadır. EPC’ye taraf
olmamkla beraber Arnavutluk, Litvanya, Letonya ve Makedonya için de Avrupa
Patenti talep edilebilir.
Bu Sözleşmeye katılımın sağlayacağı yararlardan bazıları şunlardır:
• Türk vatandaşları güçlü, basit ve ucuz bir sistem olan Avrupa Patent
Sisteminden yararlanma hakkını elde etmişlerdir.
• Türkiye'nin Avrupa Patent Hukuku içinde yer alması sağlanmıştır.
• Türkiye'nin Avrupa ile entegrasyonunda önemli bir adım atılmıştır.
• Sözleşmeye katılım sonrasında Türkiye'ye yapılan patent başvuru sayısı
artacağından teknik bilginin yaygınlaşması sağlanacaktır.
• Avrupa Patent Ofisi veri tabanına ücretsiz erişim sağlanacağından, teknolojik
ilerlemenin en önemli araçlarından biri olan teknik bilgiye hızlı ve ücretsiz
erişim Türk araştırmacılarına ve sanayicilere büyük avantaj sağlayacaktır.
• Diğer ülke vatandaşlarının da Sözleşmeye üye ülkelerden birinde yapacakları
tek bir Avrupa patent başvurusu ile Türkiye'de koruma elde etmeleri, Türkiye'ye
yabancı sermaye akışının ve rekabetin sağlanması için kuvvetli bir ortam
oluşturabilmektedir.
• ÜLKE BAZINDA BAŞVURU
Ülke bazında yapılacak başvurularda, yapılan başvurunun zamanı ve maliyeti her
ülkenin kendi şartlarına göre belirlenmektedir. |
|
|
