Belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri itibariyle kökenin bulunduğu
bir yöre, alan, bölge veya ülke ile özdeşleşmiş bir ürünü gösteren işaretlerdir.
Coğrafi işaretler,
• menşe adı
• mahreç işareti olarak ikiye ayrılmıştır.
Bir ürünün;
• Coğrafi sınırları belirlenmiş bir yöre, alan, bölge veya çok özel durumlarda
ülkeden kaynaklanması
• Tüm veya esas nitelik veya özellikleri bu yöre, alan veya bölgeye özgü doğa ve
beşeri unsurlardan kaynaklanması
• Üretimi, işlenmesi ve diğer işlemlerinin tümüyle bu yöre, alan veya bölge
sınırları içinde yapılması durumunda "menşe adını" belirtir.
Bir Ürünün;
• Coğrafi sınırları belirlenmiş bir yöre, alan, veya bölgeden kaynaklanması
• Belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri itibariyle bu yöre, alan
veya bölge ile özdeşleşmiş olması
• Üretimi, işlenmesi ve diğer işlemlerinden en az birinin belirlenmiş yöre, alan
veya bölge sınırları içinde yapılması durumunda "mahreç işareti" göstergesini
belirtir.
Coğrafi işaret tescilinin temel amacı; leblebi için Çorum ibaresinin, halı için
İsparta ibaresinin, kaymak için Afyon ibaresinin belirli bir kalitenin işareti
olarak ortaya çıkması gibi, coğrafi kaynak gösteren ürünlerin adlarının koruma
altına alınmasını sağlamaktır.
Tescilin diğer amaçları arasında ise; coğrafi işaret konusu yörede üretim yapan
üreticilerin, tescilin sağladığı korumadan öncelikli olarak yararlanmalarının
sağlanması; coğrafi işarete konu ürünün kalitesinin korunması ve bu vasıtayla
tüketici tercihleri için “garanti sunan” bir yol gösterici olması yer
almaktadır.
Coğrafi işaret tanımına uymayan adlar ve işaretler; ürünlerin adları; bitki
türleri, hayvan soyları veya benzeri adlar; kamu düzeni ve genel ahlaka aykırı
işaretler coğrafi işaret olarak tescil edilemezler.
Ürünün üreticisi olan gerçek veya tüzel kişiler, tüketici dernekleri ile konu ve
coğrafi yöre ile ilgili kamu kuruluşları coğrafi işaret başvurusunda bulunma
hakkına sahiptirler.
Coğrafi işaret tescili başvurusu için gerekli bilgi ve belgeler
• Coğafi İşaret Tescili Başvuru Formu
• Başvuru ücreti ödendi belgesi aslı
Sürdürülebilir kalite, coğrafi işaret koruma sisteminin esaslı
özelliklerindendir. Sürdürülebilir kalitenin sağlanması için de coğrafi
işaretlerin kullanımının etkin biçimde denetlenmesi şarttır. Coğrafi işaret
tescil başvurusunda bulunan; ürünün üretimi, işlenmesi veya ilgili diğer
işlemleri hakkında yeterliğe sahip ve yasal kuruluş biçimine bakılmaksızın
herhangi bir dernek, birlik veya benzeri örgütten oluşan tarafsız bir denetim
sistemi oluşturmakla yükümlüdür. Oluşturulan denetim sistemi; görevini tam
olarak yerine getirmek için yeterli personel, ekipman ve diğer olanaklara sahip
olmalıdır. Denetimde yer alacak her bir kuruluştan alınacak resmi onaylı ve kişi
adı belirtmeyen taahhütnamelerin başvuru formuna eklenmesi gerekmektedir.
Enstitü, kendisine yapılan coğrafi işaret başvurularını inceler. Bilgi ve
belgelerinde eksik bulunan başvurulara, eksikliklerini gidermesi için 3 ay süre
tanır. Süresi içinde eksiklikler giderilmezse başvuru reddedilir. 555 sayılı KHK
koşullarını taşıyan coğrafi işaret başvurularından menşe adları Resmi Gazete ile
yerel gazetede, mahreç işaretleri ise Resmi Gazete ve yerel gazetenin yanısıra
yurt çapında dağıtımı olan en yüksek tirajlı günlük gazetelerin birinde
yayımlanır. İtiraz süresi Resmi Gazetedeki yayım tarihinden itibaren 6 aydır.
Kamu kurum ve kuruluşları itiraz ücreti ödemez.
Hakkında itiraz yapılan başvuru
için, başvuru sahibinin karşı görüşü istendikten sonra konuda uzman, tarafsız
kurum ve kuruluşlardan görüş alınır. Alınan tüm görüşlerden sonra Enstitü bir
değerlendirme yapar. Bu değerlendirme sonucunda itirazın veya başvurunun reddine
yahut başvurunun kapsamında değişiklik yapılmasına karar verilebilir. Başvurunun
kapsamında değişiklik yapılmasına karar verilirse başvuru, son durumuyla yeniden
yukarıda belirtilen gazetelerde yayımlanır. Bu yayın itiraza açık değildir.
Coğrafi işaret başvurularının tescili, Resmi Gazetede yayın tarihi itibarıyla
kesinleşir. Tescili kesinleşen başvuru ile ilgili tescil ücretinin 3 ay içinde
ödenmesi gerekmektedir. Coğrafi işaretlerin anonim niteliği haiz olması
sebebiyle, yalnızca tescil ettiren kişilerin değil, sicilde belirtilen
özelliklere bağlı kalarak üretim yapan diğer üreticilerin de söz konusu coğrafi
işareti kullanım hakkı bulunmaktadır. |
|
|
